بزرگداشت مهدی اخوان ثالث در مشهد برگزار شد | یادبودی برای امید ادبیات ایران

به گزارش شهرآرانیوز، همزمان با سی و دومین سالگرد درگذشت مهدی اخوان ثالث (م. امید) شاعر گرانقدر خراسانی و ادیب نامدار ایران معاصر، جمعی از دوستداران ادبیات و فرهنگ استان در کنار مقبره وی و در جوار آرامگاه حکیم توس ابوالقاسم فردوسی گرد هم آمدند تا یاد و خاطره این ادیب فرزانه را گرامی بدارند.

در ابتدای این مراسم «محمد حسین زاده» مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی ضمن ادای خیرمقدم به حاضران در این مراسم گفت: شاید نزدیکترین میراث دار فردوسی، مرحوم اخوان ثالث است که امروز بهانه دور هم جمع شدن ما است.

وی افزود: مرحوم اخوان ثالث اگر قرار بود جایی به آرامش برسد و ماندگار شود، نزدیک فردوسی بود که عشق به ایران و قهرمانان ایران داشت و صلابت کلام و بیان او آنقدر برای ایرانیان عزیز بوده که طی سالیان دراز، سینه به سینه گردیده تا امروز به ما رسیده است. اخوان نیز عشق به ایران و قهرمانان وطن داشت و در جای جای اشعار خود به آن اشاره کرده است. او عشق به فردوسی داشت و هنوز «خوان هشتم» او عشق به رستم و قهرمانان این وطن را حکایت می‌کند.

حسین زاده تاکید کرد: وظیفه دوستداران شعر و ادب، معرفی این بزرگان و مفاخر به نسل نوجوان و جوان است. در این زمینه کم کاری داریم و باید بسیار بیش از این وقت بگذاریم. مبادا که ابزار روز و کار‌های روزمره ما را از این میراث گران‌بها غافل کند. باید تلاش کنیم همانطور که اخوان به شعر و راه فردوسی پایبند بود، این موضوع به نسل‌های آینده هم برسد.

از نظر عظمت مفاخر، کمتر جایی مشابه خراسان داریم

اما سخنران و مهمان ویژه این مراسم، دکتر «حسن بلخاری» رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران بود که پیش از آغاز سخن، بر مزار اخوان نشست و به او ادای احترام کرد. بلخاری سخنان خود را با بیانی در بزرگداشت سرزمین خراسان آغاز کرد و گفت: امروز مجال یافتم که در این خطه بی‌مانند و نخبه‌زای خراسان و در کنار مرقد فردوسی بزرگ حاضر شوم. حقیقتا یکی از مناطق بی نظیر ایران، خراسان و به ویژه توس است. ایران جزو سرزمین‌های نادر جهان است که هر خطه و قلمرو آن مفاخری عظیم را در خود جای داده و به انصاف، خراسان و توس جایی است که از نظر عظمت مفاخر، کمتر جایی را مشابه آن در ایران داریم.

وی افزود: شاید این موضوع هم به برکت حضور تنها امام شیعه، حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در این منطقه است. امام در فرهنگ شیعی ما، مظهر رحمت و نوری از انوار حضرت حق است و هر جا نور باشد، نورافشانی هم وجود دارد. هیچ جایی در ایران نیست که از نظر تعدد معانی و موضوعات و کثرت، در حوزه‌های حکمت، فلسفه، فقه، تفسیر، اصول، شعر، کلام و حماسه مانند خراسان باشد و جاودانه مردان را در خود جای دهد.

بر اساس تحقیقی که زیر نظر استاد یاحقی انجام شده، پانصد نفر را از سرزمین و خطه توس در تاریخ ایران شناسایی کرده اند. تاریخ معیار‌های خاص خودش را دارد و نام هر کسی را ثبت و ضبط نمی‌کند و این گفته نشان می‌دهد که پانصد نفر در این خطه حضور داشته اند که ارزش علمی و ادبی داشته اند که نام آن‌ها در تاریخ ثبت شده است.

اخوان در شعر نو کولاک کرده است

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران در بخش دیگری از سخنان خود به برخی از ابعاد شخصیت اخوان ثالث اشاره کرد و گفت: در مورد اخوان سخن گفتن هم آسان و هم دشوار است. اخوان جزو معدود افرادی بوده که این سعادت را داشته که در زمان حیات خود او اندیشمندان و بزرگان در باب او سخن گفته اند و خود او این تعریف و تمجید‌ها را شنیده است و کسی که می‌خواهد اخوان را امروز بشناسد نیز کافی است به آثار مختلفی که درباره او منتشر شده است، گذری داشته باشد.

وی افزود: اخوان به وجه بی‌مانند، تاثیری مهم بر ادبیات ایران و ادبیات معاصر داشته است. او فقط غزل نسروده است. قصیده هم دارد و در شعر نو نیز به تعبیر خودش بعد از نیما، کولاک کرده است. اگر نبود اخوان، شاید حملات سخت و دردناک شعر نو ستیزان، شعر نو را در فرهنگ معاصر ما به محاق می‌برد. اما اخوان شعر نو را در چنان جایگاهی نشاند که ادبیات ایران با کمال تواضع سر فرود آورد و گفت این هم رشحه‌ای از رشحات زیبایی شناسی ذوقی فرهنگ ملت ما است و شعر نو را به رسمیت شناخت. اگر آن زبان فوق العاده پرصلابت و پرجلال و پرجمال اخوان در شعر نو نبود، بلایی بر سر تنوع در بیان ذوقی ملت ما و جلوه‌ای از ذوق ملت ما در شعر نو می‌آمد.

بلخاری تاکید کرد: ایشان در حوزه شعر، در همه ابعاد کار مهمی انجام داده است و لذا نه تنها او را باید در قاب ایران بحث کرد، بلکه در باب زبان فارسی هم خدمات اخوان باید مورد توجه قرار بگیرد.

وی در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: اگر یک شاعر مهندس معنا و لغت نباشد، در حوزه شعر آن امر ظاهر نمی‌شود. چون فقط نباید درست سخن بگوییم. باید درست و جمیل سخن بگوییم تا مخاطب آن را با تمامی وجود خود ادراک و بالاتر از آن، احساس کند. استاد شفیعی کدکنی در بیان خصوصیات اخوان می‌گوید او هندسه و هندسه زبان و لغت را می‌شناخت و این موضوع مهمی است. کسی که مهندس معنا و زبان باشد، شعرش هم جلال دارد و هم شکوه دارد و هم زیباست.

ما با یک ادیب دانشمند روبرو هستیم

بلخاری تاکید کرد: بعضی‌ها شاعر هستند. اما همانند اخوان مرز‌ها را تغییر نمی‌دهند. اخوان مقلد صرف نبود و با وجود اقتدای کامل و تواضعی که نسبت به نیما داشت، به تعبیر سیمین بهبهانی، در قلمرو آهنگ و اوزان نیمایی، اوزان جدیدی را وارد کرده است.

وی افزود: از سوی دیگر کمال ما ایرانیان در عاشق بودن عقل ما و در عاقل بودن عشق ما است و هیچگاه عشق و عقل را در پای یکدیگر ذبح نکرده ایم. تاریخ تمدن ما اگر پرشکوه است، به این دلیل است که در حماسه بزرگ بی نظیری مانند فردوسی، در غزل عاشقانه حافظ و در فلسفه، عقل بزرگ بشری مثل ابن سینا را داریم. حقیقت تحقق هستی و کمال، به محبت جمال و جلال است. یعنی شاعر هم باید عالم به معنا باشد و صرفا به توزین کلمات نپردازد؛ بلکه با اشراف به معنا، معنایی را بازگو کند و در عین حال، با تسلط بر زبان و لغت بتواند آن را زیبا بازگو کند. جناب اخوان زمانه، فرهنگ و تاریخ تمدن خود را می‌شناخت و ما با یک ادیب دانشمند روبرو هستیم.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران خاطرنشان کرد: اخوان یکی از کسانی است که در سلسله شعرای بزرگ این تمدن، نسبت عظیم و وسیعی را بین جهان سنت و جهان مدرن ایجاد کرده است.

وی افزود: برخی در گذشته می‌مانند و برخی با ادراک عظیم و عمیق گذشته، هم آینده را می‌سازند و هم حال را متحول می‌کنند. کسانی که در قلمرو شعری و ادبیات ایران، تمامی آثار اخوان را بخوانند و قدرت تحلیل داشته باشند، به صراحت به این نکته می‌رسند که او میراث دار گذشته بود، اما در گذشته نماند و در عین حال، آشنایی و اشراف به مسائل زمان داشت.

بلخاری در ادامه گفت: اخوان درباره شعر می‌گوید «شعر یعنی صمیمیت، یعنی صداقت، یعنی دردی داشتن، حرفی از درد دیگران داشتن، یعنی زخم دیگران را خوردن و اگر فریادی هست و شوقی، این صورت خارجی معانی ذهن است.» و در جای دیگر می‌گوید «شاعر باید نیاز‌های مردمش را بشناسد و آن‌ها را در اشعارش با شیوه‌های هنری و لطافت‌های شاعرانه بازگو کند. شاعری که بیان درد انسان زمان خودش است.»

رونمایی از تندیس اخوان ثالث

گفتنی است در بخش دیگری از این مراسم، باصری از شاعران استان شعری از اشعار استاد اخوان ثالث را برای حاضران قرائت کرد.

همچنین در پایان مراسم نیز از تندیس استاد اخوان ثالث که قرار است در ابتدای خیابانی که به نام وی نامگذاری شده نصب شود، رونمایی شد.